Start A Dairy Farm Business in India
डेअरी फार्म सुरू करायचाय तर हे नक्कीच वाचा .
डेअरी फार्म हाऊसचा व्यवसाय इतर व्यवसायां इतका सामान्य नाही. हा व्यवसाय जितका वाटतो तितका सोपा नाही. हा व्यवसाय व्यवस्थित
चालविण्यासाठी खूप कष्ट करावे लागतात. तर आपण हा व्यवसाय सुरू करण्याचा विचार करत असल्यास आपण आमचा हा लेख वाचला पाहिजे.
आज या लेखातील, आम्ही आपल्याला सांगत आहोत की हा व्यवसाय सुरू करताना कोणत्या गोष्टींची काळजी घेणे आवश्यक आहे.
हा व्यवसाय आपण योग्य मार्गाने कसा चालवू शकता. परंतु सर्वप्रथम आपल्याला हे माहित असणे आवश्यक आहे की आपल्या देशातील या व्यवसायाची
स्थिती काय आहे आणि त्याद्वारे आपण किती नफा कमवू शकता.
देशातील डेअरी फार्मशी संबंधित मागणी व नफा (इंडियन डेअरी फार्म बिझिनेस डिमांड अँड प्रॉफिट) –
सन2015-16 मध्ये केलेल्या आर्थिक सर्वेक्षणानुसार दूध उत्पादनात भारत पहिल्या क्रमांकावर आहे. जगातील दुधाचे 18% उत्पादन भारत करते. याचा अर्थ असा आहे की आपल्या देशात या व्यापाराची मागणी चांगली आहे. त्याच वेळी, दूध हे असे उत्पादन आहे जे आपण निर्यात करुन पैसे कमवू शकता. त्याचबरोबर भारत सरकारने नुकत्याच सादर केलेल्या अहवालानुसार 2014ते 2017 या कालावधीत दुग्धशाळेच्या उत्पन्नात 23.77 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. इतकेच नव्हे तर या वर्षाच्या तुलनेत 2019-20 मध्ये देशातील दुध उत्पादनात 44% वाढ झाली आहे. यावरून असे अनुमान काढता येईल की दुधाचेच नव्हे तर या व्यापाराशी संबंधित शेतकर्‍यांच्या उत्पन्नातही लक्षणीय वाढ झाली आहे.
दुग्धशाळा / डेअरी फार्म
आपण हा व्यवसाय लहान, मध्यम आणि मोठ्या प्रमाणात देखील सुरू करू शकता. आपल्याकडे मोठ्या संख्येने म्हशी किंवा गाय खरेदी करण्यासाठी पैसे नसल्यास आपण फक्त चार म्हशी ठेवून हा व्यवसाय उघडू शकता. परंतु लक्षात ठेवा की या म्हशीं पासून आपल्याला जितके जास्त दूध मिळेल तितकेच आपला नफा होईल. म्हणजेच, जर तुम्ही चार म्हशी ठेवल्या तर तुम्हाला नफा होईल पण जास्त नाही. त्याचबरोबर या म्हशी किंवा गायींची संख्या वाढल्यास आपला नफाही वाढेल.
Start A Dairy Farm Business in India
खाली आम्ही आपल्याला तीन प्रकारे डेअरी फॉर्म उघडण्यासंबंधी काही माहिती दिली आहे.
भारतातील डेअरी फार्मिंगचा मोठा व्यवसाय
असे डेअरी फार्म उघडण्यासाठी तुम्हाला २० लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करावी लागेल. या दुग्धशाळेमध्ये आपल्याला कमीतकमी 30 म्हशी ठेवाव्या
लागतील. त्याच वेळी, जर एक म्हशी दिवसाला 10 लिटर दूध देते, तर 30 म्हशीनुसार आपल्याला दिवसासाठी 300 लिटर दूध मिळेल.
त्याचबरोबर जर तुम्ही हे दूध 40 रुपये प्रती लिटर दराने विकले तर तुम्हाला दिवसाला 12000 हजार रुपये नफा मिळेल.
त्याच वेळी ही रक्कम दरमहा 3,6,0000 असेल. त्याच वेळी, या आकडेवारीनुसार आपण किती नफा मिळवू शकता याचा अंदाज लावू शकता. तथापि, या नफ्यात म्हशी ठेवण्यावर होणारा खर्च आणि कर्मचार्‍यांना पगार देण्याच्या खर्चाचा समावेश आहे.
मध्यम दुग्धशाळा
असे डेअरी फार्म चालविण्यासाठी तुम्हाला 7 ते 10 लाख रुपयांची आवश्यकता असेल. त्याच वेळी हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आपल्याला कमीतकमी
15 ते 18 म्हशी किंवा गायींची आवश्यकता असेल. त्याच वेळी, आपण आपल्या नफ्याबद्दल बोलल्यास आपण या स्तराचे डेअरी फार्म उघडून दीड
लाखापर्यंत फायदा होऊ शकतो. दुसरीकडे आपण म्हशी किंवा गायींची संख्या वाढविल्यास आपला नफा आणखी वाढेल.
लहान दुग्धशाळा
आपण कमी पैशात दुग्धशाळा देखील उघडू शकता. हा व्यवसाय लहान प्रमाणात सुरू करण्यासाठी आपल्याकडे पाच म्हशी किंवा गायी लागतील.
या म्हशी घेताना खात्री करुन घ्या की ते चांगल्या जातीच्या आहेत आणि एका दिवसात किमान 10 लिटर दूध देणे आवश्यक आहे.
छोट्या स्तरावर डेअरी उघडल्यास तुम्हाला महिन्याला 50 ते 70 हजार रुपयांचा नफा मिळू शकतो.
दुग्धशाळेसाठी गाय कोठे खरेदी करावी ?
भारत सरकार दुग्धशाळेच्या व्यवसायांना प्रोत्साहन देण्यासाठी अनेक मार्गांनी मदत करत आहे. आपण सरकारने तयार केलेल्या पोर्टलद्वारे म्हशी किंवा गाय खरेदी करू शकता. या पोर्टलचा दुवा खालीलप्रमाणे आहे – https://epashuhaat.gov.in/. या लिंकला भेट दिल्यास, आपल्याला म्हशी किंवा गायींच्या अनेक जातींची माहिती मिळेल. एवढेच नाही तर आपण या पोर्टलद्वारे त्यांना खरेदी किंवा विक्री देखील करू शकता. वर नमूद केलेल्या दुव्याखेरीज दुसर्‍या दुव्यावर जाऊन तुम्ही म्हशी देखील खरेदी करू शकता. दुवा खालीलप्रमाणे आहे.
आपण आपल्या जवळच्या खेड्यातल्या शेतकाऱ्यांकडून म्हशी खरेदी करू शकता. असे केल्याने आपल्याला म्हशी थोडी स्वस्त मिळतील आणि आपण नफ्यात जगू शकाल.
गायीची किंमत भारतात
म्हशी किंवा गायीची किंमत त्यांच्या जातीच्या आधारे ठरविली जाते. जर आपण चांगली जातीची म्हैस खरेदी केली तर त्याची किंमत 30 हजार रुपयांपर्यंत असेल. दुसरीकडे म्हशीची जात फारशी चांगली नसल्यास आपण केवळ 20 हजारांच्या आत म्हशी खरेदी करू शकता. त्याच वेळी, आपण स्वस्त दरात गायी सहज मिळवू शकता.
म्हशी किंवा गायी खरेदी करताना लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी-
जगभरात म्हशी किंवा गायींच्या अनेक जाती आहेत आणि
म्हशी प्रत्येक जातीला वेगवेगळ्या प्रमाणात दूध देतात. तर
आपल्या व्यवसायासाठी फक्त त्या म्हशी खरेदी करा, जी
तुमच्या व्यवसायासाठी फायदेशीर आहे. ती या व्यापारासाठी
जर्सी कॅटल, होलस्टेन गुरांची जात आणि साहीवाल जातीची
म्हशी योग्य आहेत. जर्सी कॅटलमध्ये 15 ते 18 लिटर दुधाची क्षमता आहे.
म्हशीचे आरोग्यदायी खाद्य
जर आपल्याला अशी अपेक्षा असेल की आपली म्हैस किंवा गाय आपल्याला भरपूर दूध देईल तर आपल्याला त्यानुसार आपल्या म्हशीला खायला द्यावे
लागेल. कोणत्याही म्हशी किंवा गाईला दूध देण्याची क्षमता ते कोणत्या प्रकारचे आहार खातो यावर अवलंबून असते. म्हणून म्हशी खाण्याची तुम्हाला खूप
काळजी घ्यावी लागेल. त्याच वेळी म्हशी किंवा गायींना दिलेल्या अन्नात कोरडे चारा आणि ताजे गवत यांचा समावेश आहे, त्याव्यतिरिक्त म्हशीला बरीच
खनिजे (खनिज) देखील दिली जातात.
डेअरी फार्म व्यवसाय उघडण्याची प्रक्रिया –
स्थान निवड (भारतातील दुग्धशाळेसाठी लागणारी जमीन)
हा व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी, आपल्याला एक स्थान निवडावे लागेल. जिथे आपण म्हशी किंवा गायी खरेदी करता तेथे ठेवल्या जातील.
कोणत्याही प्रकारची दुग्धशाळा उघडण्यापूर्वी, स्थान निवडणे फार महत्वाचे आहे. त्या ठिकाणी पाणी कसे उपलब्ध आहे ते शोधा.
कारण म्हशी किंवा गायी भरपूर पाणी पितात. म्हणून आपणास मुक्तपणे पाणी मिळेल अशी जागा निवडा. त्याचबरोबर उन्हाळ्याच्या
हंगामात चाहत्यांना म्हशी किंवा गायींना हवा देणे देखील आवश्यक आहे. ज्यासाठी तेथे वीज सुविधा असल्याचे पहा.
एक किंवा दोन एकर जागेवर आपली डेअरी उघडा. कारण आपल्याकडे जितकी जास्त मोकळी जागा आहे तितकेच आपण म्हशी किंवा गायींना दिले जाणारे
अन्न ठेवण्यास सक्षम असाल.
निवडलेल्या जागेवर बांधकाम
ते ठिकाण आवडल्यानंतर त्या ठिकाणी म्हशी किंवा गाई ठेवण्यासाठी आपल्याला काही खोली तयार करावी लागेल. जेणेकरून म्हशी किंवा गायी हिवाळ्याच्या हंगामात त्या खोल्यांमध्ये ठेवता येतील. खोल्यांशिवाय, आपल्याला किशोरांच्या मदतीने टेरेस बांधावा लागेल. त्या छताखाली म्हशी किंवा गायी सहज ठेवता येतात. या व्यतिरिक्त, त्यांना छताखाली चारा लावण्याच्या सोयीसाठी, आपल्याला बॉक्स आकारात एक जागा देखील तयार करावी लागेल. जेणेकरून आपण त्यांच्यासाठी खाद्यपदार्थांच्या वस्तू बॉक्स-आकाराच्या ठिकाणी ठेवण्यास सक्षम असाल. त्याच वेळी, वर नमूद केलेल्या गोष्टी व्यतिरिक्त, आपल्याला तीन ते चार खोल्या अधिक आवश्यक असतील. या खोल्यांमध्ये आपण त्यांच्या खाण्याच्या वस्तू, दुधाची भांडी आणि इतर गोष्टी ठेवण्यास सक्षम असाल.
म्हशी किंवा गायींचे दूध-
म्हशींमधून दूध काढण्याची प्रक्रिया. म्हशीपासून दिवसातून दोनदा दूध घेतले जाऊ शकते. त्याच वेळी, या कार्यावर दिलेल्या लोकांना
दूध स्वच्छ आणि काढून टाकण्यासाठी सूचना देणे आवश्यक आहे. दूध संपल्यानंतर सर्व दूध एकाच ठिकाणी साठवा.
ज्यानंतर आपण हे दूध विकू शकता.
व्यवसाय करण्याची पद्धत-
हा व्यवसाय करण्याचे दोन मार्ग आहेत. पहिल्या पद्धतीनुसार आपण कंपनीला दूध विकू शकता. आपल्या देशात अशा अनेक कंपन्या आहेत,
जे दररोज दूधधारकांकडून त्यांचे दूध विकत घेतात. दुसरीकडे, आपली कंपनी उघडल्यास आपण थेट बाजारात दूध विकू शकता. तथापि,
आपली कंपनी उघडण्यासाठी आपल्याला आणखी थोडे काम करावे लागेल. परंतु एकदा आपली कंपनी चालू झाली की आपल्याला देखील फायदा होईल. इतकेच नाही तर कंपनी सुरू करून तुम्ही दुधापासून बनवलेले इतर पदार्थही विकू शकता. दही, चीज, लोणी इत्यादी उत्पादने.
त्याच वेळी, आपण एखादी कंपनी सुरू केल्यास, पुढील गोष्टी लक्षात ठेवा.
व्यवसाय नोंदणी
आपल्याला आपली कंपनी सुरू करुन दूध विकायचे असेल तर आपल्याला यासाठी आपली कंपनी नोंदणी करावी लागेल. कंपनीची नोंदणी करण्यासाठी
आपल्याला आपल्या कंपनीच्या नावाचा विचार करावा लागेल. त्याच वेळी, आपण कार्यालयातील स्थानिक अधिकार्‍यांकडे जाऊन आपल्या कंपनीचे नाव
नोंदवू शकता. या व्यतिरिक्त तुम्हाला व्यापार परवाना, एफएसएसएएआय परवाना आणि व्हॅट नोंदणी देखील आवश्यक आहे. या परवाने व नोंदणी प्रक्रियेमध्ये
तुम्हाला थोडासा खर्च करावा लागेल.
पॅकेजिंग आणि बॉक्सिंग आवश्यक आहे
जर आपण आपल्या कंपनीमार्फत दूध वाचविले तर आपल्याला दूध विक्री करण्यासाठी पॅकेट तयार करावे लागतील. दुधाच्या या पाकिटांवर तुम्हाला तुमच्या
कंपनीची माहिती द्यावी लागेल आणि कोणत्या दिवशी दूध पॅकेज केले जाईल. त्याची माहितीही पॅकेटवर द्यावी लागेल. त्याच वेळी, हे पॅकेट्स तयार
करण्यासाठी आपल्याला अशा पॅकेट्स तयार करणार्‍या व्यापार्‍याशी संपर्क साधावा लागेल.
आपल्या व्यवसायाची जाहिरात
आपल्या कंपनीच्या नावाचा प्रचार करणे खूप महत्वाचे आहे, जेणेकरुन लोकांना हे कळेल की या नावाची कंपनी अस्तित्वात आहे. कंपनीची जाहिरात करून,
लोक आपल्याद्वारे बनवलेल्या वस्तूंबद्दल माहिती मिळवतील. ज्याचा फायदा तुमच्या व्यवसायाला होईल. जाहिरातीच्या कार्यासाठी आपण वृत्तपत्रात
जाहिरात करू शकता.
व्यवसाय प्रारंभ खर्च आणि कर्ज सुविधा
हा व्यवसाय सुरू करण्यात जर आपणास आर्थिक संकट येत असेल तर आपण बँकेकडून कर्ज घेऊ शकता. या व्यवसायाची तेथेच जाहिरात करा हे
करण्यासाठी सरकार अनेक मार्गांनी अनुदानाची सुविधादेखील देत आहे. त्याच वेळी, कोणत्याही बँकेकडून कर्ज घेण्यापूर्वी, हे सुनिश्चित करा की आपल्याला
ते व्याज दरात आणि किती वेळेत परत करावे लागेल.
Start A Dairy Farm Business in India
Read This One :-
स्टेशनरी दुकान व्यवसाय कसा सुरू करावा
How to Start a Fast Food Business in India in Marathi